‘Onzichtbaren’ wereldwijd
Wereldwijd zijn er 37 miljoen mensen op de vlucht voor oorlog en onderdrukking. Het zijn ongelofelijk hoge aantallen. Zo mogelijk nog zorgwekkender zijn de aantallen vluchtelingen die al jarenlang in vluchtelingenkampen verblijven. Ongeveer zeven miljoen mensen wonen al meer dan tien jaar, sommigen zelfs generaties lang in een vluchtelingenkamp. Vluchtelingencijfers zijn per definitie achterhaald zodra ze op papier staan. Oorlogen verhevigen, komen ten einde, kennen een gevechtspauze. De vluchtelingencijfers fluctueren navenant. Bovendien is het in oorlogsgebieden vaak zeer ingewikkeld om alle vluchtelingen en ontheemden te registeren. Toch geeft zo’n aantal van 37 miljoen wel een idee van de omvang van het vluchtelingenvraagstuk.
Meer dan de helft van de vluchtelingen en ontheemden komt uit Afrika.Nieuwe vluchtelingenstromen kwamen recent vooral uit Soedan, Oeganda en Congo.Kijkend naar de verdeling van vluchtelingen over de continenten valt opdat bijna negentig procent van hen in Afrika of Azie verblijft. Het zijn de arme landen in het zuiden die de lasten dragen van het vluchtelingenvraagstuk. Voor ontheemden geldt dat per definitie: zij zijn op de vlucht binnen hun eigen landsgrenzen. De problemen van ontheemden worden vaak genegeerd omdat buurlanden, laat staan landen in het rijke noorden, geen hinder van hen ondervinden. De hulp aan ontheemden wordt bovendien vaak ernstig bemoeilijkt door de autoriteiten in de gebieden waar ontheemden verblijven.
De ‘Onzichtbaren’ in Birma
Uitzichtloos. Dat is de beste omschrijving van de situatie waarin bijna 1 miljoen Birmezen zitten. Ze zijn op de vlucht geslagen voor het eigen leger dat hun dorpen binnenvalt, hun oogst vernietigt en hen te werk stelt. Maar ze kunnen nergens heen. Buurland Thailand laat weliswaar Birmese vluchtelingen toe, maar lang niet alle.
Regelmatig worden vluchtelingen aan de grens geweigerd, ze moeten terug naar de onzekere situatie in Birma. Honderdvijftigduizend vluchtelingen vinden onderdak in vluchtelingenkampen in Thailand. Vele tienduizenden leiden een schimmig bestaan buiten de kampen in het niemandsland tussen Birma en Thailand.
Het regime in Birma
Birma is een land waarop de democratische krachten geen vat lijken te kunnen krijgen. Bij de eerste vrije verkiezingen in 1990 won de oppositie onder leiding van Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi met een overweldigende meerderheid. Maar de militaire machthebbers lapten de uitslag aan hun laars. De economische belangen van deze junta-leden zijn belangrijker. Zeker ook in de gebieden waar de vluchtelingen vandaan komen, willen zij ongehinderd de natuurlijke rijkdommen exploiteren. Vooral de etnische minderheden, zoals de Karen, Shan en Mon, moeten het daarom ontgelden. Naar schatting 1 miljoen Birmezen is ontheemd: dat wil zeggen op de vlucht in eigen land. Het dictatoriale regime lijkt immuun voor de internationale sancties.
De vluchtelingen in de kampen mogen van de Thaise regering niet in hun eigen onderhoud voorzien. Veel vluchtelingen hebben moeite met deze gedwongen afhankelijkheid en passiviteit.
Achtergronden Birmese vluchtelingen
Human Rights Watch:
Burmese leger heeft het grootste aantal kindsoldaten ter wereld
International Forum Preventing Genocide:
Burma behoort tot de 5 landen wereldwijd waar het grootste risico bestaat op volkerenmoord (genocide)
Wereldsgezondheidsorganisatie (WHO):
Burma staat op de 190e laagste plaats (van de in totaal 191 landen) met betrekking tot de kwaliteit en de efficientie van de gezondheidszorg. Het Burmese regime besteedt 50% van diens budget aan defensie. Tegelijkertijd spendeert het slechts enkele procenten (0,4% van het BNP) aan gezondheidszorg; het laagste percentage ter wereld (aldus UNDP).
Stichting Vluchteling:
Na Palestijnse gebieden, Afghanistan en Soedan komen de meeste vluchtelingen ter wereld uit Burma
Achtergronden Birma
Met een oppervlakte van 677.000 km is Burma, een voormalige Britse kolonie, het grootste land van het Zuidoost-Aziatische vasteland. Dit is ongeveer twintig keer zo groot als Nederland. Het land grenst in het westen aan India en Bangladesh, in het noorden aan China en in het oosten aan Laos en Thailand.
Het landschap is overdonderend en zeer afwisselend: ruige bergen, dicht tropisch regenwoud, lange witte stranden en honderden koraaleilanden. De voornaamste rivier van het land, de Irrawaddy, ontspringt in het hooggebergte van noord Burma en het grensgebied met Tibet.
Burma kent een overwegend tropisch klimaat, met uitzondering van het bergachtige Kachin dat grotendeels een alpine klimaat heeft.
Er wonen zo’n 52 miljoen mensen in Burma en het land telt tientallen grotere en kleine etnische volkeren. De hoofdstad van Burma is Rangoon waar 4 miljoen mensen wonen. De enige andere stad van enig formaat is Mandalay, in centraal Burma.
Het grootste deel van de bevolking is boeddhistisch (89%), christen (5%) of behoort tot de islam (4%) Het zijn vooral de religieuze minderheden die van vruchtbare gronden verdreven worden. Deze grond wordt niet zelden gebruikt voor de verbouw van opium. Birma is een van ’s wereld grootste exporteurs van LSD, opium en heroine. Uit een recente reportage van de BBC blijkt de betrokkenheid van het leger, waarbij aangetoond werd dat rond plantages altijd militaire kampen staan. Landbouw (rijst) zorgt verder voor het grootste deel van de werkgelegenheid. Er is vrijwel geen industrie. Het land is rijk aan edelstenen die door gebrek aan geld nauwelijks geexploiteerd worden. Houtkap in wel een grote bron van inkomsten. De export van teak en drugs vindt illegaal via Thailand en China plaats om boycots en sancties te ontwijken.
Status van de mensenrechten in Birma
Burma wordt door internationale mensenrechtenorganisaties beschouwd als een der meest extreme dictaturen in de wereld. De mensenrechtensituatie is er dramatisch, met stelselmatige misstanden van het leger jegens vrouwen van etnische minderheden, een uitzichtloze burgeroorlog en massale dwangarbeid. Meer dan een miljoen Burmezen hebben de afgelopen jaren dwangarbeid moeten verrichten in Burma.
De grove misstanden zorgen voor een constante vluchtelingenstroom naar Burma’s buurlanden; een deel van deze vluchtelingen schaart zich bij de ongeveer 150.000 erkende vluchtelingen, woonachtig in kampen aan de grens, en een ander deel moet elders proberen te overleven. Alleen al in Thailand bevinden zich meer dan een miljoen Burmesen die gevlucht zijn voor burgeroorlog, repressie en economisch wanbeleid van de Burmese junta. De junta weigert tot op heden de macht over te dragen aan de winnaar van de democratische verkiezingen van 1990: de Nationale Liga voor Democratie (NLD) van Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi.
Birmese vluchtelingen
Burmese vluchtelingen zijn momenteel de grootste groep vluchtelingen in Zuidoost-Azie. In totaal zochten meer dan een miljoen Burmezen een goed heenkomen in aangrenzende landen.
Birmese vluchtelingen in Thailand
Opeenvolgende Thaise regeringen hebben sinds 1984 de etnische vluchtelingen toestemming verleend op Thais grondgebied te verblijven. Op voorwaarde dat de vluchtelingen niet werken en ook geen gewassen verbouwen maar gevoed worden door internationale niet-overheidsorganisaties (NGO’s). Het Thaise ministerie van binnenlandse zaken wil geen aanwezigheid van de Verenigde Naties aan de grens en richtte het Burmese Border Consortium (BBC) op om de hulp te coordineren.
Burmese vluchtelingen in Thailand hebben geen officiele vluchtelingen status maar worden slechts erkend als ‘tijdelijk verwijderd’ en verkregen asiel voor tijdelijke duur.Dit betekent dat ze geen enkele bescherming genieten tegen willekeurige acties van Thaise commandanten of de Thaise centrale regering. Sinds 1992 oefenen de Thai in toenemende mate druk uit op de vluchtelingen om hun kampen naar de Burmese kant van de grens te verplaatsen.
In kampen aan de Thais-Burmese grens bevinden zich zo’n 150.000 Burmese vluchtelingen. Daarnaast zijn er in Thailand nog zeker een miljoen Burmese migranten die zich niet in de officiele vluchtelingenkampen bevinden (en daarom ook niet door de Thaise autoriteiten worden erkend als vluchteling). De vluchtelingen in de kampen kunnen nergens heen. Thailand gedoogt ze, maar ze mogen zich er niet vestigen. De UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, kan weinig doen voor de vluchtelingen, want Thailand heeft het Vluchtelingenverdrag van de VN niet ondertekend.
Ontheemd in eigen land
In 1990 won de Nationale Liga voor Democratie, onder leiding van Aung San Suu Kyi, de door de Birmese militairen uitgeschreven verkiezingen. De millitairen hebben deze uitslag niet erkend en begonnen aan een systematische schending van de rechten van de Burmese bevolking, waarvan met name de etnische en religieuze minderheidsgroepen de dupe zijn. Zij worden gedwongen arbeid voor de militairen te verrichten en worden gemarteld. Vrouwen, van jong tot oud, worden systematisch verkracht en mishandeld. Groepen militairen gaan van dorp naar dorp, schieten en branden alles plat. Ook de bewoners die zich nog in een dorp bevinden of onderweg worden gesignaleerd: zij worden niet meer gehoord, doch alleen nog geelimineerd.
Profiel kamp Mae La
Mae Sot, gelegen op 2 kilometer van de grens met Birma, is een echte grensstad en een smeltkroes van allerlei culturen. De bevolking bestaat onder andere uit Thai, Sino-Thai (Thai van Chinese afkomst), Karen, Birmezen en internationale hulporganisaties. De reden voor de aanwezigheid van de internationale gemeenschap is het bestaan van vluchtelingenkampen langs de Thai-Birmese grens, waar zo’n 130.000 Karen-vluchtelingen wonen. De Karen is een etnische groep uit Birma, waarvan een groot deel naar Thailand is gevlucht vanwege de onderdrukking door het militaire regime in hun eigen land. Het grootste kamp, Mae La, is vlakbij Mae Sot gevestigd en telt ongeveer 45.000 inwoners. De bewoners van deze kampen zijn voor hun onderwijs, voeding en gezondheidszorg volledig afhankelijk van de internationale hulpverlening.